|
Erich Ludendorff
(09.04.1865 - 20.12.1937)
Główny Kwatermistrz Armii : 30.08.1916 - 26.10.1918 Syn niższego funkcjonariusza kolejowego, Augusta Wilhelma Ludendorffa, kapitana rezerwy kawalerii, osiadłego następnie na wsi i prowadzącego małe gospodarstwo rolne. Matka - Klara von Tempelhoff, pochodziła zaś z prominentnej szlacheckiej rodziny. Mimo pochodzenia mieszczańskiego, dzięki staraniom ojca, w wieku 12 lat został przyjęty do Królewskiej Szkoły Kadetów w Plön pod Kilonią, gdzie koledzy wywodzący się ze szlachty nieraz dali mu boleśnie odczuć jego mieszczańskie pochodzenie i brak szlacheckiego von przed nazwiskiem. Cierpiała nad tym jego ambicja postanowił, więc zatopić się w pilnej i systematycznej nauce, aby wiedzą wybić się ponad swych uprzywilejowanych kolegów. Pracowitość i systematyczność - te dwie cechy charakteru Ludendorffa - zwrócą nań uwagę przełożonych i ułatwią mu jego przyszłą, szybką karierę wojskową. Już po 2 latach pobytu w Plön, będąc prymusem, został przeniesiony celem dalszego kształcenia do Wojskowej Akademii w Gross-Lichterfelde blisko Berlina. |
||
W 1882 roku, w wieku 17 lat skończył tą uczelnię w stopniu podporucznika, i przez kolejne 5 lat pełnił służbę w 57 Pułku Piechoty (8 Westfalskim). Dzięki swej
pracowitości i sumienności w wypełnianiu obowiązków służbowych został przeznaczony do prac sztabowych. W tym celu otrzymał w 1890 roku skierowanie do Pruskiej Akademii Wojskowej w
Berlinie, którą ukończył w 1893 roku z wyróżnieniem. Zawziętość w pracy i granitowy charakter wzięły górę nad brakiem von przy nazwisku i dały Ludendorffowi, w wieku 28 lat, prawo
noszenia czerwonych pasków na mundurze, będących przedmiotem pożądania, a przynależnym oficerom Sztabu Generalnego, w którym zaczął pracować już w 1894 roku. Awansuje do stopnia
kapitana w rok później. W latach 1896 - 1904 pełnił funkcje sztabowe w różnych jednostkach wojskowych m.in. w Magdeburgu i Poznaniu. W 1904 roku już jako major ponownie wrócił do
pracy w Sztabie Generalnym w Berlinie. Pracował w Sekcji II, odpowiedzialnej za rozmieszczenie wojsk i mobilizację. W 1908 roku będąc już podpułkownikiem został Szefem tej Sekcji
i na przełomie 1908/09 z polecenia Szefa Sztabu Generalnego H. von Moltke, opracował wadliwe korektury planu Schlieffena, które w 1914 r. były jednym z powodów klęski niemieckiej
nad Marną. W 1912 roku zredagował memoriał o konieczności powiększenia armii niemieckiej, co stało się podstawą reformy przeprowadzonej w roku 1913.
W Sztabie Generalnym brany był pod uwagę, że w wypadku wojny zostanie mianowany Szefem Operacji Wojskowych, lecz w 1913 roku Ludendorff popadł w konflikt z ówczesnym
pruskim ministrem wojny, generałem von Heeringenem, i został przesunięty ze sztabu na dowódcę 39 Dolnoreńskiego Pułku Fizylierów w Düsseldorfie. W kwietniu 1914 roku awansuje do stopnia
generała majora z rozkazem, że z chwilą mobilizacji przejdzie do II Armii jako zastępca szefa sztabu. Do chwili wybuchu wojny pełnił funkcję dowódcy 85 Brygady Piechoty w Strasburgu.
2 sierpnia 1914 roku w charakterze zastępcy szefa sztabu znalazł się w tzw. Wydzielonej Armii Mozy, której dowódcą był generał von Emich, mającej przeprowadzić atak na belgijskie forty
twierdzy Liege. Do jego obowiązków należało m.in. utrzymywanie łączności pomiędzy siłami atakującymi i głównym dowództwem II Armii. 5 sierpnia w wyniku śmierci dotychczasowego dowódcy
14 brygady, przejmuje nad nią dowództwo i śmiałym manewrem 6 sierpnia zajmuje miasto Liege, a dzień później przyjmuje akt poddania się cytadeli w Liege. Miał wówczas 49 lat, dwa razy więcej
niż Bonaparte w 1793 roku, a Liege miało być jego Tulonem. Bowiem od tego wydarzenia miała zacząć się jego błyskotliwa kariera, która w 2 lata później uczynić go miała faktycznym przywódcą
wojskowym i politycznym Niemiec.
Po ostatecznym złamaniu oporu fortów Liege zostaje odznaczony przez samego cesarza krzyżem "Pour le Merite". 22.08.1914 roku zostaje mianowany szefem sztabu 8 Armii w Prusach Wschodnich,
która w tym czasie ustępowała pod naporem wojsk rosyjskich. Jej dowódcą został Paul von Hindenburg. Od tej pory losy tych dwóch ludzi zetknęły się ze sobą i miały być wspólne przez kolejne 4 lata i miały odegrać
bardzo znaczącą rolę na losy Niemiec w toczącej się wojnie. Wspólnie odnieśli decydujące na tym teatrze wojennym zwycięstwa pod Tannenbergiem i nad Jeziorami Mazurskimi. Spektakularne sukcesy uczyniły z nich
bohaterów narodowych i dały mocną pozycję w kraju. Ludendorff, który - choć nie mógł się poszczycić tak długim nazwiskiem i autorytetem jak Hindenburg - to jednak przewyższał intelektualnie swego pryncypała.
Objąwszy stanowisko szefa sztabu, był jego zastępcą, ale swoimi cechami charakteru zdominował swego szefa całkowicie i to on praktycznie rzecz biorąc kierował jego decyzjami. Po mianowaniu w listopadzie 1914 roku,
Hindenburga na naczelnego dowódcę frontu wschodniego, Ludendorff automatycznie został jego szefem sztabu. Obaj uważali, że rozstrzygnięcia w wojnie, po zamarciu działań na zachodzie, należy szukać na wschodzie.
Ich sława i popularność w armii i w Niemczech wzrosła, po odniesieniu wielkich zwycięstw nad Rosją wiosną i latem 1915 roku. Postrzegani zaczęli być jako symbol ostatecznego
zwycięstwa Niemiec w tej wojnie. W miarę trwania wojny Ludendorff staje się orędownikiem wojny totalnej, która miała zaangażować wszystkie zasoby materialne Niemiec. W sierpniu 1916 roku Hindenburg
zastąpił generała Falkenhayna na stanowisku Szefa Sztabu Generalnego. Ludendorff został jego generałem kwatermistrzostwa. Wkrótce potem duet ten przejął praktycznie całą władzę w Niemczech, zarówno
wojskową, jak i cywilną, przemysłową itp. Jednak to Ludendorff był myślą przewodnią i mózgiem i to on praktycznie decydował o wszystkim. Polityka prowadzona przez Hindenburga i Ludendorffa polegała na
wspieraniu nieograniczonej wojny podwodnej. Wcześniejsze sukcesy w Prusach Wschodnich pozwalały wywierać skuteczne naciski na Wilhelma II i wszyscy przeciwnicy tej polityki zostali zdymisjonowani
(np. kanclerz T. von Bethmann-Hollweg w lipcu 1917 r.) - podobnie stało się z politykami i wojskowymi dążącymi do zawarcia pokoju. Ludendorff był przedstawicielem władz niemieckich w okupowanym Królestwie
Polskim i brał udział w przygotowaniu tzw. "Aktu 5 listopada" (1916), w którym obaj cesarze: Wilhelm II i Franciszek Józef I obiecywali rychłe utworzenie autonomicznego państwa polskiego. Zaproponował przewiezienie
Lenina do Rosji, aby ten wprowadził tam zamęt. Pełnił kluczową rolę podczas rozmów pokojowych z Rosją w Brześciu (marzec 1918).
Po zawarciu pokoju, Ludendorff opracował plan przełamania frontu na Zachodzie, aby w ten sposób doprowadzić do ostatecznego zwycięstwa Niemiec w wojnie. Zdawał, bowiem sobie sprawę, że czas pracuje
na niekorzyść Niemiec, a przewaga materiałowa znajduje się po stronie aliantów, których rychło miały wzmocnić sprowadzane właśnie do Europy wojska amerykańskie. Kierował niemieckimi atakami na froncie zachodnim, które
rozpoczęły się w marcu 1918 roku. Znane one są pod nazwą Ofensyw Wiosennych. Do pełnej realizacji planu zabrakło rezerw i po II Bitwie nad Marną (lipiec 1918) Alianci rozpoczęli kontratak. Uznał, że stosowane przez wojska
sprzymierzonych czołgi to broń przeceniana i obwiniał swoich żołnierzy o brak motywacji do walki. Niemiecki plan "bitwy o zwycięski pokój" zakończył się porażką i
doprowadził do ostatecznego załamania się siły woli walki wśród żołnierzy niemieckich. Porażka ta zamieniła się rychło w ostateczną klęskę w wyniku podjętych przez wojska Ententy działań zaczepnych w sierpniu 1918 roku,
które doprowadziły do przełamania niemieckiej obrony. Pod wpływem tych wydarzeń Ludendorff i Hindenburg, 29.09.1918 roku zawiadomili rząd, iż sytuacja armii wymaga bezwarunkowo zawieszenia broni oraz, że kontynuowanie wojny
prowadzi bezpośrednio do katastrofy. Jednakże po poznaniu twardych i niekorzystnych warunków zawieszenia broni, Ludendorff domagał się podtrzymania walk za wszelką cenę. Swym postępowaniem utracił autorytet i zaufanie nie tylko
wśród czynników politycznych i w szerokich kołach społeczeństwa, ale także u większości korpusu oficerskiego. 26.10.1918 roku Wilhelm II udziela mu dymisji i w ten sposób pozbawiając go władzy, nie udzielono zaś dymisji Hindenburgowi.
Ludendorff uznał zachowanie feldmarszałka za nielojalność. Niechęć i zawiść, jaką ponoć od początku współpracy żywił do Hindenburga, przeszły w nienawiść. Ścigał nią starego wodza aż poza grób.
Po uzyskaniu dymisji odmawia przyjęcia dowództwa nad jedną z armii i w dwa tygodnie później, w wyniku wybuchu rewolucji w Berlinie, w obawie o swe życie opuszcza Niemcy i ucieka do Szwecji. Tam wziął się za pisanie książek
i artykułów, w których dowodził, że Niemcy nie przegrały wojny. Pod koniec 1919 roku powraca do Niemiec i sympatyzował z uczestnikami tzw. "Puczu Kappa" (03.1920). Zajął się polityką i jego sympatie były skrajnie prawicowe i reakcyjne, od 1923
roku sympatyzuje NSDAP i bierze czynny udział w nieudanym "Puczu w Monachium" (11.1923). Zostaje aresztowany i sądzony w 1924 roku wraz z jego aktywnymi uczestnikami. Wyrokiem sądu unika więzienia - zostaje uniewinniony.
W latach 1924 - 1928 z ramienia NSDAP był posłem do Reichstagu. W 1925 roku startuje w wyborach prezydenckich, ale jego kandydatura nie uzyskuje szerszego poparcia, zdobył zaledwie 1% głosów. W 1926 roku przenosi się na stałe do Bawarii i osiada
w Tutzing. Od 1928 roku popada w coraz większe zatargi z A. Hitlerem i jego najbliższym otoczeniem i nie angażuje się od tej pory tak mocno w ruch nazistowski, chociaż nadal pozostaje jego członkiem. Nie odgrywał już w nim żadnego znaczenia politycznego.
Zajmuje się od tej pory głównie działalnością pisarską. W 1935 roku wydał książkę "Wojna Totalna" (Der Totale Krieg), w której odwrócił maksymę Clausewitza ("Wojna to kontynuacja polityki, ale innymi metodami") na "Polityka to sposób prowadzenia wojny,
a pokój to tylko krótki czas pomiędzy dwoma kolejnymi wojnami". Umiera w dwa lata później - 20.12.1937 roku - mając 72 lata.